ZAWIESZENIE DZIAŁALNOŚCI TOEE DO 17 STYCZNIA

W związku z wprowadzeniem przez polski rząd narodowej kwarantanny w związku z epidemią koronawirusa Transgraniczny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Zalesiu zawiesza swoją działalność co najmniej do 17 stycznia 2021 roku.

Zapraszamy do odwiedzania strony www oraz Facebooka TOEE, gdzie instruktorzy każdego dnia dzielą się wiedzą, ciekawostkami, podpowiedzą także jak w domowych warunkach przeprowadzić doświadczenia naukowe. Zostańcie z nami!

Foto. Tomasz Łój

JAKI ŚLAD ZOSTAWIA PO SOBIE TWOJA PRZESYŁKA?

Zastanawialiście się kiedyś jaki ślad po sobie zostawiają Wasze zakupy w internecie? Oprócz tego, że każda przesyłka zostawia po sobie ślad w postaci opakowania – kartonu, koperty, folii – plus wypełniacze chroniące zawartość paczki (sama robiąc zakupy często wybieram sklepy pakujące w papier zamiast folii i staram się ten papier powtórnie wykorzystać), zostawia po sobie również ślad węglowy. Czym jest ślad węglowy? „To całkowita suma emisji gazów wywoływanych przez danego człowieka, organizację lub państwo. Nie dotyczy tylko CO2, wlicza się w nią równie wszystkie gazy cieplarniane (np. metan czy podtlenek azotu) – wyrażone w ekwiwalencie dwutlenku węgla oznaczonym CO2e. Dla przykładu – tona metanu równa się 25 tonom CO2e”- można przeczytać na portalu światoze. 

Zakupy online od dawna cieszą się popularnością, z roku na rok ilość sklepów internetowych wzrasta, a pandemia COVID-19 doprowadziła do tego, że przez internet kupujemy jeszcze więcej. Czy ma to wpływ na środowisko? 

Z raportu „Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries 2019”, opublikowanego przez działające przy Komisji Europejskiej Joint Research Centre, wynika, że statystyczny Polak każdego dnia przyczynia się do emisji 24 kg CO2 do atmosfery. Za większość emisji odpowiada transport i nie chodzi tutaj tylko o codzienne dojazdy do pracy samochodem czy komunikacją miejską, ale również dostarczanie nam przez kurierów i przewoźników paczek. 

Nie mamy wpływu na to w jaki sposób dotrze do nas zamówiona paczka. O tyle o ile sami możemy zamienić samochód na rower, ograniczyć latanie samolotem albo przy zamawianiu jedzenia skorzystać z dostawców wożących jedzenie rowerem, tak nie mamy takiej alternatywy w przypadku dostarczania paczek. 

W takim razie czy możemy w jakiś sposób zmniejszyć ślad węglowy naszych zakupów przez internet? 

Przede wszystkim dokonujmy mądrych zakupów, nie kupujmy w nadmiarze, żeby później odesłać „bo można”, szukajmy sklepów, które deklarują dbałość o środowisko poprzez odpowiedzialne pakowanie i transportowanie przesyłek. Serwis Clicktrans przygotował specjalny wirtualny kalkulator, w którym możemy sprawdzić ile CO2 emituje dowolna przesyłka. I chyba co najważniejsze możemy również sprawdzić, co zrobić, by koszt danej przesyłki był niższy dla środowiska. Na portalu Carbon Footprint Foundation również możemy skorzystać z takiego kalkulatora. 

Warto też w miarę możliwości zrezygnować z przesyłek ekspresowych. 

Z danych GUS wynika, że w 2019 roku co trzeci przejazd w Polsce, a co piąty w Europie odbywał się bez ładunku, niepotrzebnie emitując CO2. 

Wpływ na to mają właśnie przesyłki ekspresowe, dostawca nie może czekać na wypełnienie całkowite samochodu, ze względu na konieczność dostarczenia paczek na czas, a co za tym idzie w drogę rusza więcej pojazdów, które emitują więcej gazów cieplarnianych. Dodatkowo możemy korzystać z punktu odbioru przesyłek – Inpost opracował kalkulator śladu węglowego przesyłek dostarczanych do paczkomatów, z którego wynika, że gdybyśmy zrezygnowali z dostaw do domu i korzystali wyłącznie z paczkomatów, bylibyśmy w stanie zredukować emisję CO2 do 75%. 

Pamiętajcie, że małe rzeczy mają znaczenie, jedna duża paczka zamiast kilku małych, jedna sukienka mniej czy dobrze przemyślany prezent to zawsze mniejszy ślad węglowy dla naszej planety. 

Tekst i zdjęcie Ewelina Marczewska

CZY RYBY MAJĄ GŁOS?

Jak jest z głosem u ludzi i ssaków należących do naczelnych, każdy wie? Natomiast u ryb mogą pojawić się wątpliwości, które chciałbym rozwiać. Okazuje się bowiem, że ryby wydają dźwięki! Zwykle są to odgłosy przypominające piski, trzaskanie lub chrząkanie. Dźwięki te powstają na skutek pocierania mięśni o pęcherz pławny.

Szczególnie hałaśliwymi są ryby z rodzaju batrachowatych komunikujące się wibracjami pęcherza pławnego. Dźwięki te, przypominające rechot żab, są tak silne, że są trudne do zniesienia przez ludzi.

Nietypowy sposób komunikacji przejawiają śledzie, wydając odgłosy używając przy tym wysokich częstotliwości za pomocą pęcherzyków powietrza, które wypuszczają z odbytu. 

Mówiąc o głosach ryb nie można pominąć diabła morskiego (kur diabeł), którego sylwetkę przedstawiłem wiosną bieżącego roku. Jego odgłosy – syczenie, piski (wydawane w sytuacjach stresowych) mają na celu odstraszenie napastnika.

Zdjęcia i tekst Wojciech Buczek

GDZIE JEST PIERWSZA GWIAZDA? – NIEBO KROK PO KROKU

W ten szczególny wigilijny wieczór głowy wielu będą uniesione do góry a oczy będą szukać na nocnym niebie pierwszej gwiazdy. To znak, że można usiąść przy bożonarodzeniowym stole i podzielić się opłatkiem. Podpowiemy Wam gdzie szukać najjaśniejszej gwiazdy! Poszukiwania nie będą najłatwiejsze bo zaczniemy je dosyć wcześnie

WSKAZÓWKI – popatrz na niebo w kierunku zachodu, około godz. 16:30, – odnajdź nad zachodnim horyzontem dwa jasne punkty to Jowisz i Saturn – to będą nasz punkt orientacyjne,   – przesuń swój wzrok na prawo od planet, tak jak zaznaczone jest to na mapie 

Pamiętaj, jak tradycja mówi, że szukamy pierwszej gwiazdy na niebie – zatem to zadanie jest trudne gdyż nie jest jeszcze zupełnie ciemno

I… trafiamy w nasza Gwiazdę Betlejemską – Wege w gwiazdozbiorze Lutni

KILKA SŁÓW O GWIAZDOZBIORZE LUTNIA – jeden gwiazdozbiorów nieba północnego, widoczny najlepiej latem,  – ma charakterystyczny kształt równoległoboku z ogonkiem, – z mitologii – przedstawia on lutnie – instrument na którym grał Orfeusz , – konstelacja jest niewielka, ale dzięki swojej najjaśniejszej gwieździe oraz bardzo charakterystycznym kształcie, łatwo ją odnaleźć na naszym niebie.

GWIAZDA WEGA – piąta co do jasności gwiazda nocnego nieba, – odległa od Słońca około 25 lat świetlnych,  – razem z Denebem z gwiazdozbioru Łabędzia oraz Altairem z konstelacji Orła tworzy na niebie letnim Trójkąt Letni, – 12 000 lat p.n.e. Wega pełniła rolę Gwiazdy Polarnej i znów się nią stanie około 14 000 roku

Bezchmurnego nieba i udanych obserwacji, nie tylko w ten szczególny wieczór!

Tekst i zdjęcia Gracjana Kalicka