Platany i krokusy na Jasnych Błoniach Krokusy na Wałach Chrobrego – w tle Urząd Wojewódzki
Szczecin to miasto magnolii, platanów i… krokusów. Z roku na rok przybywa w mieście krokusowych dywanów, które tworzy głównie krokus (inaczej szafran) wiosenny (Crocusvernalis) o kwiatach liliowych do fioletowych. Rzadziej sadzony jest krokus złocisty (Crocuschrysanthus) o kwiatach żółtych czy odmiany krokusa wiosennego o białych kwiatach.
Krokusy przed Akademią MorskąKrokusy głównie złociste
Ich kuzynem jest krokus siewny (Crocus sativus) dostarczający najdroższą i najszlachetniejszą przyprawę świata, szafran, o charakterystycznym miodowo-korzennym smaku, którą pozyskuje się z wysuszonych słupków kwiatowych o pomarańczowo-czerwonej barwie. 1 gram szafranu (uzyskany z 200 kwiatów) kosztuje ok. 50 zł, ale warto, bo już kilka nitek szafranu powoduje, że potrawa nabiera intensywnego żółtego koloru i korzennego smaku z wyraźną nutą goryczy.
Krokusy w trzech kolorachBudowa kwiatu krokusa – słupek i pręcikiSzafran_fot. z gazety
Nasza planeta generuje pole geomagnetyczne, które ma wpływ na całe życie na Ziemi. Tak jak na co dzień nie zwracamy uwagi na grawitację, tak samo nie zauważamy oddziaływania pola magnetycznego, jednakże wiele zwierząt wykorzystuje je jako źródło informacji.
Zdolność wyczuwania pola magnetycznego u kręgowców wykształciła się w toku ewolucji.
Chyba najbardziej oczywiste i jako jedne z pierwszych odkryte zostało wykorzystanie pola magnetycznego przez ptaki. Okazuje się, że ptaki posiadają zdolność fizycznego dostrzegania linii pola geomagnetycznego. Głównie wykorzystują tę zdolność podczas wędrówek. Ptaki działają w dwóch systemach – pierwszy oparty jest na magnetosomach, drugi na kryptochromach, czyli fotoreceptorach światła niebieskiego. I to właśnie dzięki nim, ptaki widzą linie pola magnetycznego.
Jednakże nie tylko ptaki korzystają z pola magnetycznego, kilka lat temu odkryto, że jelenie, dziki, a także bydło i owce podczas odpoczynku układają swoje ciała niemal zawsze wzdłuż magnetycznej osi północ-południe. Kryptochromy występują również u drapieżników takich jak wilki, lisy, niedźwiedzie czy borsuki. Jednakże badania nad wyczuwaniem pola magnetycznego przez zwierzęta to stosunkowo świeże badania i chociaż koty nie posiadają kryptochromów, to wiele badań pokazuje, że również i one korzystają z pola magnetycznego jak z kompasu. Przeprowadzono szereg badań, w których wywożono koty poza miejsce zamieszkania, a one i tak były w stanie wrócić do domu. Psy zaś z pewnością kryptochromy posiadają, pochodzą w końcu w linii prostej od wilka. Zagadka tego, jak Lassie wracał do domu została w końcu rozwiązana 🙂
Naukowcy przeprowadzili szereg badań, które pokazały, że psy postawione przed wyborem niemal zawsze wybierają talerz z jedzeniem ustawionym w kierunku północnym, a także to, że psy są zdolne do odnajdywania ukrytych magnesów bez użycia zmysłu wzorku oraz węchu.
Zwierzęta wykorzystując pole magnetyczne ziemi tworzą mapy magnetyczne. Niektóre poruszają się na tzw. azymut, inne zaś zapamiętują charakterystykę pola magnetycznego w danym miejscu na Ziemi.
Aktualne badania nie wykazały, aby ludzie byli zdolni do odczuwania pola magnetycznego Ziemi. Naukowcy jednak nie wykluczają jego wpływu na nasz organizm, ale do potwierdzenia tego potrzebne jest więcej badań.
Silne i niszczycielskie wiatry, występujące na całym świecie budzą nie lada emocje. Opracowano kilka sposobów na oszacowanie ich intensywności. Jednym z nich to Skala Fujity (skala F)czyli skala intensywności wiatru bazująca na zniszczeniach budowlanych i spowodowanych przez wiatr szkód. Najczęściej stosowana w przypadku trąb powietrznych. Skalą tą nie mierzy się prędkości wiatru – podane wartości są jedynie przybliżone w stosunku do rozmiarów zniszczeń.
Poniżej skrócona wersja skali Fujity:
F0 (słabe) – 64-116 km/h – niewielkie zniszczenia,
F1 (słabe) – 117-180 km/h – umiarkowane zniszczenia,
F2 (silne) – 181-253 km/h – znaczące zniszczenia (w tym zerwane w całości dachy),
F3 (silne) – 254-332 km/h – poważne zniszczenia (ogólne spustoszenie, zniszczone ściany budynków),
F4 (gwałtowne) – 333-418 km/h – katastrofalne zniszczenia (słabsze budynki zrównane z ziemią),
F5 (gwałtowne) – 419-512 km/h – zniszczenia niewyobrażalne (większość budynków zrównanych z ziemią),
F6 (gwałtowne) – 513 i więcej km/h – zniszczenia niewyobrażalne (praktyczne wszystko zrównane z ziemią).
Skala Fujity ma aż 13 stopni (do F12 włącznie). W praktyce używa się tylko 6 (od F0 do F5). W Europie do oceny zniszczeń wywołanych dużymi prędkościami wiatru stosuje się 13-stopniową Skalę Torro (Skala T), natomiast w USA 6-stopniową Poprawioną Skalę Fujity (Skala EF).
Gdy będziemy mieli już możliwość, zapraszamy do TOEE, gdzie z chęcią porozmawiamy o wietrze! Czekają na Was nowe eksponaty, dużo nauki i zabawy!
Jeśli jesteście zainteresowani aktualną aktywnością wiatrów na świecie, bądź chcecie śledzić rejony zagrożone występowaniem cyklonów, huraganów i tornad, więcej informacji znajdziecie na stronie https://severeweather.wmo.int/ oraz https://public.wmo.int/en Znajdziecie tam zdjęcia i filmy w tej tematyce.
Jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) to najpowszechniej spotykana jaszczurka w Polsce. Jej ciało może osiągać długość 18-21 cm. Spośród wszystkich jaszczurek spotykanych w naszym kraju zwinka ma najkrótszy ogon. Jej krępe ciało jest pokryte ściśle przylegającymi do siebie łuskami. Od spodu, na brzuchu są one większe i gładkie, zaś na grzbiecie łuski mają mniejsze rozmiary i są szorstkie w dotyku. Cechą rozpoznawczą tego gada jest duża i krótka głowa.
Zwinka ma osobliwy sposób na samoobronę. Zaatakowana przez drapieżnika, odrzuca swój ogon, jako łup dla agresora, sama zaś uchodzi z życiem. Jej ciało ulega regeneracji i odrasta nowy ogon.
Ciepłe i słoneczne dni przedwiośnia spowodowały, że jaszczurka opuściła zimowisko i dała się sfotografować. Oczywiście po krótkiej sesji wróciła na wolność, gdyż wszystkie płazy i gady są w Polsce pod ochroną.
Dziś przybliżymy konstelacje Puchar oraz Kruk. Są to gwiazdozbiory nieba południowego, ale w Polsce możemy je obserwować wiosną nisko nad horyzontem po południowej części nieba.
Puchar to mały gwiazdozbiór. Spośród 88 wszystkich konstelacji nieba zajmuje on 53 miejsce. Jest również konstelacją słabo widoczną, nie ma tu gwiazd jasnych, które wyróżniały by kształt Pucharu na niebie.
Aby odszukać tę grupę gwiazd na niebie, posłużymy się najjaśniejszą gwiazdą naszego nieba Syriuszem.
Jest on w dalszym ciągu widoczny na południowej części nieba, nisko nad horyzontem. Bez problemu uda nam się go odszukać. Kiedy już zlokalizujemy Syriusza, przesuńmy wzrok na lewo od tej gwiazdy. Popatrz na mapę umieszczoną wyżej. Pokazuje ona jaką drogę musimy przebyć od Syriusza do konstelacji Pucharu.
Gwiazdy tworzące kształt konstelacji są słabo świecącymi gwiazdami – czwartej bądź piątej wielkości, a ta najjaśniejsza gwiazda w tym gwiazdozbiorze to Delta Crateris i ma jasność 3,56m. Zatem potrzebujemy naprawdę ciemnego nieba by móc dostrzec kształt Pucharu.
Kolejny gwiazdozbiór, który dziś przedstawimy to Kruk.
Jest on również małym gwiazdozbiorem i zajmuje 70 miejsce na liście wszystkich gwiazdozbiorów. Mimo iż jest to mała grupa gwiazd, to jest ona dość wyraźna. Znajduje się blisko Panny i dzięki niej jesteśmy w stanie z łatwością trafić do Kruka. Spójrz na mapę poniżej.
Na tle bladego otoczenia, cztery najjaśniejsze gwiazdy tworzą wyróżniający się kształt czworokąta, a nieuzbrojonym okiem możemy dostrzec na niebie około 15 gwiazd tej konstelacji. Najjaśniejszą gwiazdą konstelacji Kruka jest Gamma Corvi o jasności 2,58m. Nazwa arabska to Gienah, co oznacza „skrzydło” kruka.
Na zakończenie mapa, która przedstawia trzy konstelacje, Hydrę, o której była mowa w zeszłym tygodniu oraz Kruk i Puchar. Te gwiazdozbiory znajdują się blisko siebie, co może być pomocne w odszukaniu ich wszystkich na niebie.
