Nasza planeta generuje pole geomagnetyczne, które ma wpływ na całe życie na Ziemi. Tak jak na co dzień nie zwracamy uwagi na grawitację, tak samo nie zauważamy oddziaływania pola magnetycznego, jednakże wiele zwierząt wykorzystuje je jako źródło informacji. 

Zdolność wyczuwania pola magnetycznego u kręgowców wykształciła się w toku ewolucji. 

Chyba najbardziej oczywiste i jako jedne z pierwszych odkryte zostało wykorzystanie pola magnetycznego przez ptaki. Okazuje się, że ptaki posiadają zdolność fizycznego dostrzegania linii pola geomagnetycznego. Głównie wykorzystują tę zdolność podczas wędrówek. Ptaki działają w dwóch systemach – pierwszy oparty jest na magnetosomach, drugi na kryptochromach, czyli fotoreceptorach światła niebieskiego. I to właśnie dzięki nim, ptaki widzą linie pola magnetycznego. 

Jednakże nie tylko ptaki korzystają z pola magnetycznego, kilka lat temu odkryto, że jelenie, dziki, a także bydło i owce podczas odpoczynku układają swoje ciała niemal zawsze wzdłuż magnetycznej osi północ-południe. Kryptochromy występują również u drapieżników takich jak wilki, lisy, niedźwiedzie czy borsuki. Jednakże badania nad wyczuwaniem pola magnetycznego przez zwierzęta to stosunkowo świeże badania i chociaż koty nie posiadają kryptochromów, to wiele badań pokazuje, że również i one korzystają z pola magnetycznego jak z kompasu. Przeprowadzono szereg badań, w których wywożono koty poza miejsce zamieszkania, a one i tak były w stanie wrócić do domu. Psy zaś z pewnością kryptochromy posiadają, pochodzą w końcu w linii prostej od wilka. Zagadka tego, jak Lassie wracał do domu została w końcu rozwiązana 🙂 

Naukowcy przeprowadzili szereg badań, które pokazały, że psy postawione przed wyborem niemal zawsze wybierają talerz z jedzeniem ustawionym w kierunku północnym, a także to, że psy są zdolne do odnajdywania ukrytych magnesów bez użycia zmysłu wzorku oraz węchu. 

Zwierzęta wykorzystując pole magnetyczne ziemi tworzą mapy magnetyczne. Niektóre poruszają się na tzw. azymut, inne zaś zapamiętują charakterystykę pola magnetycznego w danym miejscu na Ziemi. 

Aktualne badania nie wykazały, aby ludzie byli zdolni do odczuwania pola magnetycznego Ziemi. Naukowcy jednak nie wykluczają jego wpływu na nasz organizm, ale do potwierdzenia tego potrzebne jest więcej badań.

Tekst i zdjęcia: Ewelina Marczewska