Kwitnąca leszczyna (zwisające kotki to kwiaty męskie a pąki z karminowymi pędzelkami to kwiaty żeńskie) to początek przedwiośnia i pierwszy pokarm dla pszczół. Z roślin zielnych zakwita jako pierwsza śnieżyczka przebiśnieg, również wskazując na nadejście przedwiośnia. Jej naukowa nazwa pochodzi od greckich słów: gala (mleko) i anthos (kwiat). Nivalis oznacza zaś „śnieżną” i w tym roku jej mlecznobiałe kwiaty musiały rzeczywiście przebijać się w wielu miejscach przez pokrywę śnieżną.

Rozwinęły się też w pełni kwiaty oczarów (na zdjęciu oczar pośredni Hamamelis intermedia, odmiana „Arnold Promise”) oraz bazie na wierzbach. Szczególnie atrakcyjne są puszyste, czerwonoróżowe bazie na wierzbie Salix gracilistyla, odmiany „Mt. Aso”, która występuje w naturze na najwyższym aktywnym wulkanie Japonii, górze Aso (do zobaczenia w ogrodzie TOEE w Zalesiu a do kupienia w szkółce krzewów ozdobnych „Uroczysko” w Tanowie).

Obudziły się też owady m.in. mrówki rudnice, ogrzewając się na nasłonecznionej stronie mrowiska. Podobnie czynią kowale bezskrzydłe, które tworzą duże skupiska u podstawy pni drzew eksponowanych na słońce (to też sposób na odstraszanie potencjalnych drapieżników).

Korzystajmy i cieszmy się i my z tego przedwiosennego słońca.

Tekst i zdjęcia dr Tadeusz Leśnik

Większość z nas z pewnością spotkała się z twierdzeniem różnych osób, które twierdzą, że globalne ocieplenie to mit. Takie osoby najczęściej posługują się twierdzeniami nie popartymi faktami. Dlatego w tym miesiącu poruszymy temat globalnego ocieplenia i postaramy się rozprawić z mitami jakie krążą w sieci oraz wśród naszych znajomych.

W tym roku szczególnie zawrzało ponieważ… spadł śnieg! I tutaj od razu zaczynamy tłumaczenie, że pogoda to nie klimat, pogoda to stan atmosfery, który może zmieniać się z godziny na godzinę. Rano świeci słońce, popołudniu pada deszcz. No dobrze, czym zatem jest klimat? Klimat to stan parametrów pogody uśredniony na podstawie wyników wieloletnich obserwacji.

Poza tym globalne ocieplenie dotyczy całej planety, wysnuwanie więc wniosków dotyczących klimatu na podstawie pogody w jednym miejscu nie jest w żaden sposób miarodajne.

Według najnowszych danych NASA, Copernicus Climate Change Service oraz JMA, rok 2020 był na równi z rokiem 2016 najcieplejszym rokiem w historii pomiarów. 25 lutego według danych IMGW w Makowie Podhalańskim odnotowano temp. 22,1 stopni Celsjusza, co jest pobiciem rekordu z tego samego miasta z 25 lutego 1990 r. Tego samego dnia najwyższą lutową temperaturę odnotowała również Warszawa. Taka sytuacja miała również miejsce m.in. na Słowacji, Litwie, Szwecji czy Słowenii. W przeciągu zaledwie kilku dni nastąpiła zmiana temperatury o około 30 stopni, temperatury sięgały -15 stopni by zaraz przejść na +15. Dodatkowo ocieplenie klimatu zwiększa wilgotność powietrza, co prowadzi do ekstremalnych opadów oraz śnieżyc.

Więcej faktów i mitów dotyczących ocieplenia klimatu poznacie w kolejnym artykule.

Tekst i zdjęcia: Ewelina Marczewska

26 lutego obchodzimy Dzień Dinozaura. W ramach cyklu „Kreatywnie z dzieckiem” przypomnimy Wam o tych ciekawych stworzeniach. Choć dawno już wyginęły nie przestają fascynować ludzi. Święto tych prehistorycznych stworzeń można spędzić na wiele sposobów – poczytać o ich zwyczajach i zachowaniach, obejrzeć kultowy film „Park Jurajski”, stworzyć prace plastyczna lub pobawić się w paleontologów.  

My stworzyliśmy własny piasek kinetyczny (3 kg maki ziemniaczanej i trzy szklanki oleju roślinnego). Ukryliśmy w nim figurki dinozaurów. Opowiadaliśmy o gatunkach mięsożernych i roślinożernych oraz o tym, że dinozaury wykluwały się jaj. Poznaliśmy najważniejszych przedstawicieli z rodzajów Teropodów, Allozaurów, Ceratopsów, Ornitopodów czy Stegozaurów. Odkrywanie prehistorycznego świata było bezcenne! A oto kilka ciekawostek z życia dinozaurów. 

Czas panowania dinozaurów przypadł na erę mezozoiczną. Składa się ona z trzech okresów. Pierwszy z nich to trias, drugi jura, a trzeci kreda. Dinozaury pojawiły w triasie, około 230 milionów lat temu. Wymarcie dinozaurów datuje się na około 66 milionów lat temu, kiedy miejsce miało wymieranie kredowe.

Stanowiły zróżnicowaną grupę zwierząt, kiedyś określaną, jako gady. Dziś nazwę tej gromady można wziąć co najwyżej w cudzysłów, ponieważ na przestrzeni lat odkryto, że dinozaury nie wykazywały charakterystycznych dla gadów cech: nie były wcale zmiennocieplne i nie poruszały się na rozcapierzonych na boki kończynach. Nie były też jaszczurkami, choć greckie słowo „dinosauria” oznacza właśnie „straszne jaszczurki”. Jako pierwszy terminu tego użył w 1842 roku paleontolog Richard Owen.

Powstało wiele hipotez i teorii na to jak wyginęły dinozaury. Jedna z nich to wybuchy wulkanów. Najnowsze badania wskazują jednak, iż nie były potrzebne dodatkowe procesy wulkaniczne. Krater Chicxulub w Meksyku, który powstał 66 mln lat temu, jest świadectwem rozmiarów i siły uderzeniowej asteroidy, która weszła na kurs kolizyjny z Ziemią. To uderzenie doprowadziło do zagłady dinozaurów, które królowały na naszej planecie przez niemal 150 mln lat – piszą naukowcy w „Proceedings of the National Academy of Sciences”.

Tekst i zdjęcia: Agnieszka Plucińska

Źródło: https://przystaneknauka.us.edu.pl/artykul/dzien-dinozaura

Lis rudy (Vulpes vulpes) należy do rodziny psowatych (Canidae), jest najszerzej rozpowszechnionym ssakiem lądowym na Ziemi. Zawdzięcza to niebywałej zdolności adaptacyjnej i inteligencji. Te wszystkożerne zwierzę zjadają świerszcze, żuki, gryzonie, płazy, gady, niewielkie ssaki, ptaki i ich lęgi, a także padlinę. Pożywienie lisa składa się również w niewielkiej części z owoców. 

Lis mimo, że jest ssakiem typowo lądowym potrafi skutecznie polować na ryby. Atrybutem każdego lisa jest oczywiście jego ogon – ruda kita, ale na uwagę zasługują również jego uszy, którymi potrafi poruszać niemal w każdą stronę i jest w stanie usłyszeć najdrobniejszy szmer z dużej odległości. Dysponuję również doskonałym węchem.

Choć lis jest bliskim krewnym psa domowego czy wilka, to w odróżnieniu od psowatych, jego pazury chowają się jak u kota.

Mówiąc o tym pospolitym zwierzęciu nie można zapomnieć o jego inteligencji. Jako dowód na jej istnienie przywołam niesamowity sposób pozbywania się pasożytów praktykowany przez lisa – otóż lis zrywa mech i robi z niego kulkę, którą trzymając w pysku zanurza się w wodzie niemal całe, nad wodą pozostaje tylko pysk lisa. Pchły i kleszcze uciekając przed utonięciem chowają się do mchu. Lis wypluwając mech do wody pozbywając się ich. 

Lisy są znane z budowy dużych nor o wielu wejściach, liczba takich wejśc wynosi od 10 – 15. W dodatku lisia nora bywa zamieszkiwana nie tylko przez lisy, bywają w niej również inne gatunki na przykład borsuki czy zające. Co zaskakujące, panuje pokój i zawieszenie broni w tych podziemnych wspólnotach. 

Tekst i zdjęcia Wojciech Buczek

Jak poinformowano na oficjalnej stronie Aleksander Doba: „Z głębokim żalem zawiadamiamy, że dnia 22 lutego zmarł wielki kajakarz Aleksander Doba. Zmarł śmiercią podróżnika zdobywając najwyższy szczyt Afryki – Kilimandżaro, spełniając swoje marzenia. Pogrążona w żalu żona, synowie, synowe i wnuczki”.

Jest nam niewymownie przykro. Zapamiętamy go jako wielkiego entuzjastę przyrody i przygody, człowieka pogodnego i optymistycznego, pokonującego dzielnie wszystkie żywioły i trudności.

Ekipa TOEE