Pierwsze wzmianki o tradycji dekorowania drzewka w okresie świątecznym pochodzą z Alzacji, pogranicza Francji i Niemiec. To tam w 1521 roku w miasteczku Selestat (50 km od Strasburga) wydano pierwsze pozwolenie na przedświąteczne wycinanie małych drzewek. Z tego też czasu pochodzi pierwszy dokument graficzny udekorowanego drzewka, na sztychu z 1509 roku Łukasza Cranacha Starszego. Przystrajano je świecami, jabłkami (symbolem raju), orzechami i papierowymi ozdobami.

Polskim pierwowzorem choinki była tzw. podłażniczka, rajskie drzewko czyli udekorowana podobnie (jabłkami, orzechami, łakociami i świecami) gałąź świerkowa lub jodłowa, wieszana nad stołem wigilijnym, ale wierzchołkiem do ziemi. To przyozdabianie najczęściej świerkowego drzewka zastąpiło inny stary słowiański zwyczaj, dekorowania snopka zboża zwanego diduchem, więc czy choinka tak naprawdę przywędrowała do nas z Alzacji, z Niemiec? – chyba tylko inny sposób umieszczania choinki w domu – stojąca zamiast wiszącej.

Czy naturalna choinka jest z lasu?

Otóż najczęściej nie wyrosła ona w lesie, ponieważ większość choinek pochodzi z prywatnych plantacji na gruntach rolnych, duża ich część sprowadzana jest z zagranicy (europejskim potentatem w dostawie jodeł jest Dania). Tylko niewielka część drzewek pochodzi z plantacji leśnych, prowadzonych na gruntach nienadających się do hodowli drzewostanów, np. pod liniami energetycznymi, część drzewek pochodzi też z cięć pielęgnacyjnych w gęstych uprawach i młodnikach, ale te pachną najpiękniej.

Tekst i zdjęcia dr Tadeusz Leśnik